Fundación Secretariado Gitano

8 de Abril, Día Internacional do Pobo Xitano 2024 [editar]

• Acción Institucional
• Galicia

A celebración do 8 de abril lembra a historia deste Pobo e rende homenaxe ás vítimas xitanas das distintas persecucións ao longo dos séculos. Unha celebración que conmemora o 1er Congreso Mundial Xitano, celebrado en Londres en 1971, no que se adoptaron como símbolos propios a bandeira (azul e verde, cunha roda vermella) e o himno Gelem, Gelem.

O Día Internacional do Pobo Xitano é o momento de comprometerse como sociedade, como país, coa plena igualdade dos xitanos e as xitanas. Igualdade desde o recoñecemento da diversidade e do valor dunha identidade cultural propia, pero que forma parte da historia e cultura compartidas. A pesar dos avances, moitos xitanos e xitanas seguen estando por detrás e a gran distancia do resto da sociedade no goce de dereitos fundamentais como o emprego decente, a educación de calidade, unha vivenda digna ou o dereito a non ser discriminados. O recoñecemento institucional do pobo xitano, pero tamén a garantía da igualdade de oportunidades e de trato para os xitanos e xitanas, debe ser un compromiso efectivo dos poderes públicos.

A Fundación Secretariado Xitano aproveita esta data para lanzar pezas de sensibilización social e poñer en valor a cultura xitana. Este ano, producimos un cartel e unha peza animada para redes sociais, a partir da acción de comunicación “Coñécenos. O pobo xitano segue sendo o gran descoñecido. Empecemos polas aulas”, protagonizada por un mozo xitano nunha aula, escenario que serviu para montar unha sesión fotográfica, coa fotógrafa Ana Palma, con nenos e nenas xitanas convocados polo noso equipo de FSG Sabadell. Con esta acción de sensibilización queremos visibilizar o descoñecemento cara ao pobo xitano, a súa historia e a súa cultura.

Un descoñecemento que está na base dos estereotipos, prexuízos e a mala imaxe social, que conducen en moitos casos ao rexeitamento, a discriminación e o antigitanismo. E para combater ese descoñecemento propoñemos empezar a traballar nas aulas e, concretamente, sobre a base do currículo escolar. De feito, a actual Lei de Educación (Lomloe) recolle ese mandato ás administracións educativas. Elaboráronse materiais extensos para a súa incorporación ao currículo, pero na práctica, aínda non se aplican de maneira xeneralizada. O coñecemento do pobo xitano segue ausente das aulas.

Os nenos e nenas de Primaria e Secundaria seguen sen coñecer a historia xitana e sen ter referentes positivos xitanos que, ao longo da historia, achegaron ás ciencias, as artes, o deporte etc. Con esta acción de sensibilización pedimos que sexa unha realidade e xeneralícese a incorporación da historia e a cultura do pobo xitano nas aulas como primeiro paso para combater o descoñecemento. Con motivo do 8 de abril, a Fundación Secretariado Xitano difunde tamén un Comunicado que elabora o Grupo de Participación Xitana e onde este ano sinala que “Non podemos esquecernos dos nosos antepasados que foron vítimas das persecucións máis atroces como a Gran Redada, o intento de exterminio de xitanos españois de 1749, ou o Samudaripén, o holocausto xitano en chan europeo do século XX, que este ano conmemora o seu 80 aniversario”. E termina con “Coñécenos, porque coñecer é compartir e convivir.

Coñécenos e comparte connosco e nós este día, no que celebramos con orgullo nosa Romipén, a nosa identidade xitana”.

En Lugo o Domingo día 7, o Club Deportivo LUGO colaborou coa Fundación Secretariado Xitano na celebración do día 8 de abril. Os nenos e nenas do Programa Promociona saíron cos xogadores ao campo, que portaron ademais a bandeira xitana.
Esta mañá tivemos a visita na FSG de Lugo do DX de Política Social, Arturo Parrado, e o Xefe Territorial de Política Social en Lugo, Francisco Javier Vázquez. Ademais de coñecer as instalacións, celebramos o día 8 coa lectura do comunicado do Grupo de Participación Xitana por parte das mulleres do grupo de igualdade CAlí e de emprego Acceder.

En Pontevedra, hoxe colocamos a bandeira na Casa da Luz de Pontevedra.Acudiron ao acto, os/as representantes dos diferentes partidos políticos locais, o alcalde de Pontevedra, Miguel Anxo Fernández Lores e a concelleira Anabel Gulías da Área de promoción da igualdade, benestar,  saúde e  economía. Asemade, acudiron ao acto, os/as alumnos/as do Formatéate e outros participantes.

En Ferrol, ás 12 da mañá, na sala de recepcións do Concello, tivo lugar o acto de Conmemoración deste día. Abriu o acto Rosa Martínez, Concelleira de Política social e pechouno #José Manuel Rey Varela, Alcalde da cidade, cunhas emotivas palabras de apoio á comunidade xitana. Ao acto acudiron representantes dos diferentes grupos municipais, voluntariado, participantes ACCEDER, alumnado do curso FORMÁTEATE CON GARANTÍA e o equipo técnico da Fundación en Ferrol. Durante a cerimonia, lembrouse que, a pesar dos avances dos últimos anos, moitos xitanos e xitanas seguen estando por detrás e a gran distancia do resto da sociedade no goce de dereitos fundamentais como o emprego decente, a educación de calidade, unha vivenda digna ou o dereito a non ser discriminados. Tamén se solicitou o compromiso da sociedade para garantir a igualdade de oportunidades.

O grupo de alumnado do curso FORMÁTEATE deu lectura ao Comunidado do Grupo de Participación Xitana 2024 e fixo os coros de "Pobo Xitano", canción interpretada "a capela", por Ismael Romero Salazar, mediador intercultural do Fundación. Outra destacada intervención foi a de Cristian Vázquez Salazar, tamén mediador intercultural, que expresou con claridade, o punto de vista como mozo xitano incorporado ao mercado laboral.

O acto concluíu coas palabras do Alcalde e a entrega da bandeira ao mesmo, para ser colgada na varanda interior do Concello durante toda a semana.

En Ourense, celebramos o 8 de abril en colaboración co IES Universidade Laboral. Nun acto dirixido a toda a comunidade educativa para lembrar ao alumnado xitano que pasou polo centro, unha mesa de referentes xitanos e xitanas moderada por un profesor do centro. Fíxoselle unha pequena homenaxe a dúas alumnas xitanas, pola súa excelencia académica e que finalizarán estudos ( Bacharelato e ciclo superior FP) neste curso escolar.  Lemos o comunicado do GPG " conocenos" e para terminar o acto, inauguramos a exposición da Asociación Ensinantes con Xitanos “Historia e cultura do pobo Xitano” que estará en centro para o público xeral ata o 30 de abril.

Acompañáronnos neste acto Judith Fernández Novoa, Directora Xeral de Ordenación e innovación educativa, Jorge Ruben Sampedro Grande, Xefe Territorial de Educación en Ourense E Tamara Silva Cid Concelleira de Educación.

Na Coruña celebramos un 8 de abril gastronómico, coñece ao pobo xitano a través da súa gastronomía.

Pili Barrul elaborou unha “pota xitana” ao estilo Coruña, con arroz, fabas, as carnes e, por suposto, o fiúncho. E Juan Carlos cociñou unha “verza xerezana”, comida tradicional dos xitanos de Xerez que asumiu como propia toda a cidade. Un pobo diverso con gastronomía tamén diversa.

Compartimos a celebración, e a degustación, co alumnado Formáteate, o grupo de mulleres Calí, participantes doutros programas e coa Concelleira de Benestar Social do Concello dá Coruña, Yoya Neira e parte do seu equipo, que unha vez máis nos mostraron o seu apoio e aprecio pola cultura xitana.

En Santiago de Compostela, a alcaldesa, Goretti Sanmartín, acompañada por Isabel Suárez, coordinadora da Fundación Secratariado Xitano (FSG) en Santiago, e representantes dos demais grupos municipais, deron lectura ao manifesto institucional en conmemoración do Día Internacional do Pobo Xitano, que tamén se celebra coa colocación da bandeira ou co canto do himno Gelem, Gelem, símbolos deste colectivo.

Pola tarde, fíxose un mural colaborativo e a lectura do comunicado por parte dos grupos de educación da Fsg Santiago.